Çok Yönlü | David Epstein
Yayımlandığı günden bu yana çok satanlar listelerinden inmeyen Çok Yönlü’de David Epstein profesyonel atletlerden Nobel Ödülü sahiplerine kadar onlarca başarılı insanın yaşamlarını inceleyerek, erken uzmanlaşmanın kural değil istisna olduğunu kanıtlıyor. Küçük yaşta sazı eline almaktansa farklı konularla ilgilenerek yolunu geç bulanlar daha yaratıcı oluyor ve tek alanda uzmanlaşmış kişilerin göremedikleri bağlantıları daha kolay kuruyor.
Pek çok uzman, bir beceri geliştirmek, bir enstrüman çalmak veya kendi alanına liderlik etmek isteyen herkesin erken başlamasını, yoğun bir şekilde odaklanmasını ve mümkün olduğunca çok saat odaklanmış pratik yapmasını savunuyor. Hatalarla uğraşırsanız veya gecikirseniz, avantajlı bir başlangıç sterenleri üzerine yapılan araştırmalara daha yakından bakıldığında, erken uzmanlaşmanın kural değil istisna olduğu ortaya çıkıyor.
Tüm kapıların kilidini açacak bir ana anahtar yoktur.
Tiger Woods, yoğunlaştırılmış uygulamanın miktarının başarıyı belirlediği fikrini ve uygulamanın mümkün olduğunca erken başlaması gerektiği fikrini sembolize etmektedir. Hepimizin karşılaştığı zorluk, aşırı uzmanlaşmayı giderek daha fazla teşvik eden, hatta talep eden bir dünyada çeşitli deneyimlerin ve disiplinler arası düşüncenin faydalarını nasıl koruyacağımızdır. Tiger Woods’un erken gelişmişliğine ve amacının netliğine sahip bireyler gerektiren alanlar olduğu kuşkusuz doğru olsa da, karmaşıklık arttıkça — teknoloji dünyayı her bireyin yalnızca küçük bir parçasını gördüğü birbirine bağlı sistemlerin daha geniş ağlarına döndürdükçe — daha fazla Roger Federer’lere ihtiyacımız var: Geniş bir başlangıç yapan ve ilerledikçe farklı deneyimleri ve bakış açılarını benimseyen insanlar. Çok yönlü olan insanlar…
Erken ve dar bir şekilde odaklanma baskısı, sporun çok ötesine geçer. Bize çoğu kez, dünya ne kadar rekabetçi ve karmaşık hale gelirse, onu keşfetmek için hepimizin o kadar uzmanlaşması (ve ne kadar erken başlamamız) gerektiği öğretilir. En iyi bilinen başarı simgelerimiz erken geliştikleri için yükselmiştir — klavyede Mozart, diğer türden klavyede Facebook CEO’su Mark Zuckerberg.
Karmaşık, birbirine bağlı, hızla değişen bir dünyada iyi bir araç nadiren yeterlidir. Tarihçi ve filozof Arnold Toynbee’nin teknolojik ve sosyal değişim çağında dünyayı analiz etmeyi tarif ederken söylediği gibi, “ Hiçbir araç her yerde yeterli değildir.”
Bir öğrenci yanlış cevabından ne kadar emin olursa, daha sonra doğru cevabı öğrendiğinde bilgi o kadar iyi kalır. Büyük hataları tolere etmek, en iyi öğrenme fırsatlarını yaratabilir. İpuçlarıyla eğitim kalıcı bir öğrenme sağlamaz. İpuçsuz eğitim yavaş ve hatalıdır.
Mücadele hatalarla beraber gerçektir ve hatalar gerçekten faydalıdır. “Tıpkı hayattaki gibi, telafi etme de öğrenme yolculuğuna dahildir.” Ve öğrenme ne kadar zor olursa, o kadar çok öğrenirsiniz.
Çocuklara biraz erken okumayı öğretmek kalıcı bir avantaj değildir. Bunun yerine okuduklarının ne olabileceğini anlamak için onlara bağlamsal ipuçlarını nasıl arayacaklarını ve bunlarla nasıl bağlantı kuracaklarını öğretin. Arzu edilen tüm zorluklarda olduğu gibi, sorun, derin öğrenmenin yavaş olmasıdır. Araştırmacılar, “ en yavaş büyüme, en karmaşık beceriler içindir” diye yazar.
‘Kazananlar asla pes etmez ve pes edenler asla kazanmaz’ gibi uyarılar, iyi niyetli olsalar da, aslında son derece kötü bir tavsiye olabilir. Michael Levitt, kendi en önemli becerilerinden birini, daha iyi bir uyum için bir projeyi veya bütün bir çalışmayı adeta bir safra gibi atabilmesi olarak tanımlar.
Her kara atın yeni bir yolculuğu, ancak ortak bir stratejisi vardır. “Hepsi kısa vadeli planlamayı uygular, fakat uzun vadeli planlamayı her biri uygulamaz.” Uzaklardan mükemmel uzun vadeli vizyonerler gibi görünen insanlar bile genellikle yakından bakıldığında kısa vadeli planlamacılardır. Nike’ın kurucu ortağı Phil Knight’a 2016 yılında uzun vadeli vizyonu ve şirketi kurarken ne istediğini nasıl bildiği sorulduğunda, aslında profesyonel bir sporcu olmak istediğini söylemiştir. Ama yeterince iyi değildir, bu yüzden sadece sporla uğraşmanın bir yolunu bulmaya çalışmıştır. Ayakkabılarla uğraşan ve daha sonra kurucu ortağı olan bir kolej koçunun altında pistte koşmuştur. “ Lisede ikinci sınıftan itibaren ne yapacaklarını tam olarak bilen insanlar için üzülüyorum” demiştir. Knight, anılarında “hedefler koymada pek bir şey olmadığını” ve yeni ortaya çıkan ayakkabı şirketi için ana hedefinin, öğrendiklerini bir sonraki girişimine uygulayabilecek kadar hızlı başarısız olmak olduğunu yazmıştır. Aldığı dersleri yolculuğunda uygulamaya devam etmiştir.
Kim olduğumuzu daha önce değil, sadece yaşayarak öğreniyoruz.
Sanat tarihçisi Sarah Lewis yaratıcı başarı üzerine çalışmıştır ve Nobel ödüllü Andre Geim’in zihniyetini “kasıtlı amatörün” temsilcisi olarak tanımladı. “Amatör” kelimesinin bir hakaret olarak ortaya çıkmadığını, ancak belirli bir çabayı seven bir kişi için Latinceden geldiğini belirtmiştir. Lewis, “Yenilikçilik ve ustalık paradoksu, atılımların genellikle bir yola başladığınızda meydana gelmesi, ancak bir yol bulmak için dolaşıp yeni başlamışsınız gibi davranmanızdır,” diye yazmıştır. Geim’den (Nobel’den iki yıl önce) bir bilim bülteni için araştırma tarzını açıklaması istendiğinde, şunu belirtmiştir: “Bu oldukça sıra dışı, söylemeliyim. Derin kazmam — sığ otlarım. Doktora sonrası olduğumdan beri, her beş yılda bir farklı bir konuya giriyordum. . . . Aynı şeyi beşikten mezara kadar incelemeye devam etmek istemiyorum.” Fizik ve biyolojinin kesişimini inceleyen Nobel ödüllü Max Delbrück “çok dikkatli olmamak için dikkatli olun” diye uyarır “yoksa bilinçsizce keşiflerinizi sınırlarsınız” der.
Bu içeriği David Epstein’in “ Range: Why Generalists Triumph in a Specialized World “ adlı kitabını orijinal dilinde okuyarak hazırladım. Dilerseniz kitaptan yaptığım alıntılardan oluşan blog içeriğine buradan ulaşabilirsiniz.
Originally published at https://vurgulananlar.blogspot.com.